To z myślą o sporach, do jakich dochodzi pomiędzy kupującymi a sprzedającymi, powstały w Polsce Sądy Polubowne. – Przede wszystkim, by chronić prawa konsumenta, pomóc, gdy czuje się oszukany przez sprzedawcę czy producenta – wyjaśnia Wanda Socha, sekretarz Stałego Polubownego Sądu Konsumenckiego przy Śląskim Wojewódzkim Inspektorze Inspekcji Handlowej w Katowicach, Ośrodek Zamiejscowy w Częstochowie, prawnik Inspekcji Handlowej w Częstochowie, mediator. Idea powstania SP zrodziła się w 1991 r. powstał taki Sąd w Częstochowie, wówczas podlegał Wojewódzkiemu Inspektoratowi Inspekcji Handlowej w Opolu. Po utracie przez Częstochowę statusu województwa, Sąd Polubowny funkcjonuje przy Śląskim Wojewódzkim Inspektorze Inspekcji Handlowej w Katowicach jako Ośrodek Zamiejscowy w Częstochowie. Jego siedziba mieści się w Delegaturze Urzędu Wojewódzkiego w Częstochowie, ul. Sobieskiego 7, pokój 357.
Jaki jest cel działania Sądu Polubownego? – pytamy Wandę Sochę.
– Jak sama nazwa wskazuje, jego zadaniem jest głównie doprowadzenie do zawarcia ugody dwóch zwaśnionych stron tj. kupującego i sprzedawcy towaru.
Kto może przyjść do Sądu?
– Każdy klient niezadowolony ze sposobu załatwienia jego reklamacji, niemniej jednak, najpierw winien wyczerpać procedury reklamacyjne. Wraz z wadliwym towarem oraz paragonem zakupu powinien zgłosić się do sklepu i dokładnie wypełnić druk tzw. zgłoszenia reklamacyjnego. Powinien wpisać datę zakupu towaru, wartość, stwierdzone w trakcie użytkowania wady, datę kiedy powstała wada (pamiętać jednakże należy, że nie można reklamować towaru później niż w ciągu 2 miesięcy od daty zauważenia pierwszych objawów powstałych wad), swoje żądanie w stosunku do sprzedawcy (naprawa, wymiana na rzecz nową, wolną od wad, opust cenowy, zwrot gotówki). Sprzedawca ma obowiązek ustosunkować się do żądania klienta w terminie 14 dni kalendarzowych; jeżeli tego nie uczyni, uznaje roszczenia klienta za zasadne. Klient zgodnie z prawem ma 2 lata na reklamowanie wad towaru. Jeżeli więc jest niezadowolony, może zwrócić się o pomoc do Inspekcji Handlowej lub złożyć pozew do SPSK i tu dochodzić swoich praw.
Czy wiąże się to z kosztami?
– Nie ma kosztów postępowania przed Sądem Polubownym, pojawiają się one, gdy w trakcie rozprawy strony zażądają powołania rzeczoznawcy, albo gdy sędzia stwierdzi, że dla rozstrzygnięcia sprawy konieczne jest powołanie eksperta. Na podstawie tej opinii wydawany jest wyrok sądu.
Jakie wysokie są koszty powołania eksperta i kto je ponosi?
– Koszty sporządzenia opinii są różne, w zależności od przedmiotu sporu, np. opinia dot. obuwia – ok. 70,00 zł., odzieży ok. 80,00 zł. ale już okien może nawet do ok. 500,00 zł. Obie strony, tj. powód i pozwany, wpłacają po połowie, tj. 50 procent wartości ekspertyzy, ale po wydaniu wyroku kosztami całkowitymi obciąża się stronę przegrywającą. Należy jednak zaznaczyć, że powołanie rzeczoznawcy nie jest obligatoryjne, a wydanie wyroku jest możliwe również bez takiej opinii. Przed jej wydaniem należy jednakże dobrze się zastanowić, czy jest to konieczne.
Jak przebiega procedura sądowa?
– Niezadowolony klient składa pozew wraz ze wszystkimi posiadanymi załącznikami, tj. paragonem, zgłoszeniem reklamacyjnym itp., oraz tzw. zapisem na Sąd Polubowny (tj. zgoda na poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu). Powyższe dokumenty wraz z propozycją podpisania zapisu przesyła się do pozwanego (za jakość towaru odpowiada sprzedawca) w celu rozważenia możliwości ugodowego zakończenia sporu lub wyrażenie zgody na poddanie sporu pod działanie tut. Sądu. Po wpłynięciu takiej zgody wyznaczany jest termin rozprawy .
W trakcie rozprawy sędzia w pierwszej kolejności namawia strony do zawarcia ugody sądowej a jeżeli jest to niemożliwe, rozpoczyna postępowanie sądowe tak jak w sądzie cywilnym. Przesłuchiwane są strony, składają one dodatkowe dowody w sprawie, proponują bądź nie powołanie rzeczoznawcy do zbadania jakości towaru i po zakończeniu postępowania sąd po naradzie wydaje wyrok.
Czy można odwołać się od wyroku Sądu Polubownego?
– Wyrok Sądu Polubownego ma taką samą moc prawną jak wyrok sądu powszechnego, nie mniej jednak od decyzji sądu nie przysługuje odwołanie, istnieje jednak prawo wniesienia skargi o uchylenie wyroku do sądu powszechnego w terminie jednego miesiąca od doręczenia wyroku.
Co się dzieje, gdy sprzedawca, który przegrał sprawę, nie chce wykonać wyroku?
– Wyrok może być przymusowo wykonany przez komornika, po uprzednim stwierdzeniu jego wykonalności przez sąd państwowy.
A jeżeli pozwany nie wyrazi zgody na rozstrzygnięcie sporu przez Sąd Polubowny?
– Wówczas klientowi pozostaje tylko możliwość skierowania pozwu do właściwego sądu – Wydział Cywilny.
Jakie sprawy najczęściej zgłaszane są do tut. Sądu?
– 80 procent spraw dotyczy wadliwego obuwia, szczególnie sportowego, dalej odzieży, okien, tu w większości przypadków spory dotyczą złego ich montażu lub niewłaściwie dokonanego pomiaru. Również wpływają sprawy dot. zakupu wadliwego sprzętu elektronicznego, usług motoryzacyjnych, pieców c.o. itp.
O czym klient powinien szczególnie pamiętać przy dokonywanych zakupach?
– Głównie o odebraniu od sprzedawcy dowodu zakupu i przechowywaniu go przez okres 2 lat zgodnie z ustawą o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego z 27. lipca 2002 r. Należy jednak pamiętać, że dowód zakupu towaru o wartości do 2000,00 zł jest wydawany na żądanie klienta, a powyżej tej wartości – obligatoryjnie. Paragon zakupu jest niezbędnym dokumentem potwierdzającym zakup i stanowi podstawę do składania reklamacji. Jego brak może spowodować odmowę przyjęcia roszczeń reklamacyjnych od klienta. Jest również niezbędny przy reklamacjach artykułów spożywczych, aczkolwiek terminy składania reklamacji na te artykuły są bardzo krótkie (nawet 2-3 dni od daty zakupu) i wynikają z przepisów Rozporządzenia Ministra Gospodarki , Pracy i Polityki Społecznej z 30. stycznia 2003 r.
Ile wniosków wpłynęło do tutejszego Sądu w bieżącym roku?
– Ponad 20; w ubiegłym roku rozpatrzonych zostało ok. 90 takich spraw.
Czy są jeszcze inne formy odwoławcze?
– Niezależnie od prowadzonych postępowań przed tut. Sądem Inspekcja Handlowa przeprowadziła w bieżącym roku ok. 60 tzw. postępowań mediacyjnych wskutek składanych do siedziby Inspekcji wniosków mediacyjnych. Przeprowadziła ok. 15 kontroli na wyraźne, wyłączne życzenie klienta (niezależnie od bieżącej pracy kontrolnej) .
Udziela miesięcznie setki porad telefonicznych i osobistych, a wskutek interwencji telefonicznych u sprzedawcy udaje się wiele problemów rozwiązać błyskawicznie.
Dziękuję za rozmowę
Stały Polubowny Sąd Konsumencki przy Śląskim Wojewódzkim Inspektoracie Inspekcji Handlowej w Katowicach, Ośrodek Zamiejscowy w Częstochowie
ul. Sobieskiego 7, pok. 357 (III piętro)
czynny codziennie od 7.30 do 15.30, we wtorek od 7.30 do 17.00
tel. (034) 324-70-49 lub 324-70-59
Inspekcja Handlowa pok. 302, 303, 304
URSZULA GIŻYŃSKA