Od sierpnia 1912 należał do Związku Strzeleckiego. Ukończył najpierw związkową szkołę podoficerską, a później niższą oficerską, sam prowadził też zajęcia z podstaw topografii. Od sierpnia 1914 służył w Legionach Polskich. Początkowo dowodził plutonem w I baonie strzeleckim, następnie został odkomenderowany do pracy organizacyjno-niepodległościowej na terenie Kongresówki (9 września – 16 listopada 1914). Po powrocie do linii ponownie objął dowództwo plutonu, tym razem już w 2 kompanii IV baonu. W tym czasie został mianowany chorążym (29 września 1914) i podporucznikiem (9 października 1914 – w I Brygadzie). Po reorganizacji oddziałów strzeleckich i utworzeniu I Brygady Legionów (19 grudnia 1914) służył w 5 pułku piechoty; 18 marca 1915 objął dowództwo 4 kompanii 5 pułku piechoty. Ranny 23 maja 1915 pod Konarami, leczył się w szpitalu w Krakowie. Po powrocie do służby (15 sierpnia 1915) z powrotem objął dowództwo kompanii, awansując 7 stycznia 1916 do stopnia porucznika. Po bitwie pod Kostiuchnówką objął tymczasowo dowództwo I batalionu 5 pułku piechoty. W październiku i listopadzie 1916 pozostawał w szpitalach w Lublinie i Piotrkowie, a po powrocie do pułku został skierowany na kurs szturmowy w Baranowiczach. Po wycofaniu Legionów z frontu uczestniczył w kursie oficerów Sztabu Generalnego w Warszawie (luty – marzec 1917), a po powrocie z kursu objął stanowisko adiutanta pułku (1 kwietnia 1917), po czym ponownie dowodził kompanią (od 15 czerwca 1917). Po kryzysie przysięgowym zwolniony z Legionów i wcielony do armii austriackiej jako jednoroczny ochotnik, a następnie wysłany na front włoski. Zbiegł stamtąd na rozkaz komendanta głównego Polskiej Organizacji Wojskowej płk. Edwarda Rydza-Śmigłego do Warszawy, aby objąć funkcję szefa sztabu Komendy Naczelnej nr 1 POW (kwiecień 1918). Od listopada 1918 służył w Wojsku Polskim; przydzielony do Dowództwa Okręgu Generalnego Warszawa, został szefem jego I Oddziału oraz zastępcą szefa Sztabu i 2 grudnia 1918 został awansowany do stopnia kapitana Sztabu Generalnego. Następnie krótko był oficerem łącznikowym Naczelnego Dowództwa WP przy dowództwie III Korpusu Armii gen. Józefa Hallera (1 czerwca – 1 lipca 1919), po czym od 2 lipca 1919 tegoż roku pracował w Ministerstwie Spraw Wojskowych, najpierw jako naczelnik wydziału w Sekcji Organizacyjnej Departamentu I (Mobilizacyjno-Organizacyjnego) MSWojsk., a od 20 listopada tegoż roku – jako szef Sekcji Organizacyjnej Oddziału I Sztabu MSWojsk. Od maja do czerwca 1920 był oficerem sztabu Armii Rezerwowej, po czym powrócił na poprzednie stanowisko i zajmował je do momentu przejścia armii na stopę pokojową. Zweryfikowany w stopniu podpułkownika Sztabu Generalnego ze starszeństwem z 1 czerwca 1919, po ukończeniu wyższych studiów w École Supérieure de Guerre w Paryżu (20 października
1921 – styczeń 1924) został z dniem 1 lutego 1924 przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, gdzie był początkowo asystentem, a od 3 listopada 1925 – wykładowcą taktyki ogólnej; w tym czasie awansował na pułkownika Sztabu Generalnego ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924. Z dniem 1 lutego 1926 został przeniesiony do Sztabu Generalnego na stanowisko p.o. szefa Oddziału I Sztabu, a 12 kwietnia tegoż roku otrzymał formalną nominację na to stanowisko. Od 25 czerwca 1927 do 28 stycznia 1928 był I oficerem sztabu Inspektora Armii gen. Gustawa Orlicz-Dreszera. Następnie powrócił do służby liniowej i był dowódcą przez trzy lata 27 pułku piechoty w Częstochowie (od 26 marca 1928), następnie dowódcą piechoty dywizyjnej 1 Dywizji Piechoty Legionów (od 28 lutego 1929) i wreszcie dowódcą 7 Dywizji Piechoty (od 16 grudnia 1933). Na Jasnej Górze znajduje się w Kaplicy NMP tablica upamiętniająca pobyt generała w mieście i na mszach w klasztorze, zaś w zbiorach OO. Paulinów Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari ofiarowany przez żonę Wacława Stachiewicza. W okresie pobytu w Częstochowie nadal przewodniczył Komisji Regulaminowej Piechoty, na posiedzenia której dojeżdżał do stolicy. Awansowany na generała brygady ze starszeństwem z 1 stycznia 1935, dowództwo 7 Dywizji Piechoty w Częstochowie zdał 22 czerwca 1935, przechodząc na stanowisko szefa Sztabu Głównego w stolicy. Na stanowisku tym położył wielkie zasługi, współtworząc nowy plan
mobilizacyjny oraz uczestnicząc w procesie modernizacji i rozbudowy armii. Z chwilą rozpoczęcia wojny objął stanowisko szefa Sztabu Naczelnego Wodza. Wraz z Naczelnym Dowództwem wieczorem 18 września 1939 przeszedł granicę polsko-rumuńską i został internowany w Sl?nic-Prahova. 6 stycznia 1940 uciekł do Bukaresztu, gdzie ukrywał się do 25 lutego tegoż roku, po czym pod fałszywym nazwiskiem przedostał się do Belgradu. Na
polecenie emigracyjnych władz wojskowych został skierowany do Algierii, gdzie na prośbę gen. Władysława Sikorskiego pozostawał pod nadzorem francuskiej policji. Po śmierci gen. W. Sikorskiego został wezwany przez gen. Kazimierza Sosnkowskiego do Londynu (przybył
tam 22 grudnia 1943), gdzie jednak pozostawał bez przydziału (w dyspozycji Naczelnego Wodza), aż do likwidacji Polskich Sił Zbrojnych. W tym okresie na zlecenie Komisji Historycznej Sztabu Głównego przygotował obszerną relację na temat polskich przygotowań wojennych i kampanii wrześniowej. We wrześniu 1948 wyemigrował do Kanady i osiadł w Montrealu, gdzie przebywała już jego rodzina. Działał społecznie (został m.in. honorowym prezesem Towarzystwa Białego Orła), nadal przygotowywał prace na tematy historyczne. Spisane przezeń na emigracji teksty ukazały się pośmiertnie w dwutomowym wydaniu (Pisma. Przygotowania wojenne w Polsce 1935–1939, Paryż 1977 i 1979). W 1964 został przez gen. Władysława Andersa awansowany do stopnia generała dywizji ze starszeństwem z 1 stycznia 1964. Zmarł 12 listopada 1973 w Montrealu na atak serca; został pochowany na cmentarzu St. Adele. Kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyża Niepodległości z Mieczami, Orderu Odrodzenia Polski II, III i IV klasy, Krzyża Walecznych czterokrotnie, Złotego Krzyża Zasługi, Medalu Pamiątkowego za Wojnę 1918–1921 i Medalu Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości. Z zawartego 29 września 1921 we Lwowie małżeństwa z Wandą Abrahamówną miał synów – bliźniaków Bohdana i Juliana (16 września 1924) oraz córkę Ewę (24 stycznia 1931).
Marszałek Józef Piłsudski wyraził się kiedyś, że Lwów mu dał najlepszych ludzi do walki o Niepodległą, na których mógł zawsze w każdej sytuacji polegać. I właśnie Wacław Stachiewicz wraz z bratem Julianem był tym jednym z Lwowiaków, którzy się do nich zaliczali i nie szczędzili sił oraz zdrowia dla Polski. A wiadomo powszechnie, że nasz ostatni dowódca częstochowskiej 7 Dywizji Piechoty nie cieszył się najlepszym zdrowiem.
FOT:
Gen. Wacław Stachiewicz
Tablica pamięci Wacława Stachiewicza z Kaplicy Matki Bożej na Jasnej Górze
LECH MASTALSKI